DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI
indeks | antologia religijna | antologia filozoficzna | filozofia nauki
Wojciech Sady
Dzieje religii, filozofii i nauki: od Eriugeny do Mikołaja z Kuzy
Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki 2014
Wstęp
Rozdział XXIV. Ku nowej Europie
1. Chrześcijaństwo u progu wieków ciemnych 2. Sobór konstantynopolitański III i sobór piąto–szósty 3. Papież Stefan przekracza Alpy 4. Ikonoklaści i sobór nicejski II 5. Dzieło Karola Wielkiego 6. Jan Szkot Eriugena o „upadku” i drodze do boskości
Rozdział XXV. Pierwsi uczeni islamscy
1. Narodziny teologii mutazylickiej 2. Epoka tłumaczeń 3. Alchemiczny korpus Gebera 4. Matematycy, astronomowie i geografowie z Domu Mądrości 5. Al-Kindi i początki filozofii muzułmańskiej 6. Medycyna, alchemia i filozoficzne herezje Razesa 7. Pierwsi asceci i mistycy suficcy 8. Narodziny teologii aszaryckiej 9. Al-Farabi o Bogu, świecie i państwie doskonałym 10. Magicy, astrolodzy i alchemicy islamscy X w.
Rozdział XXVI. Poddanie Kościoła na Zachodzie władzy papieży i związane z tym rozłamy
1. Walki Rzymu z Konstantynopolem o pozyskanie Słowian 2. Chaos w Rzymie i zepsucie w Kościele 3. Reformatorzy z Cluny 4. Schizma Wschodnia 5. Grzegorz VII kontra Henryk IV 6. I wyprawa krzyżowa
Rozdział XXVII. Uczeni islamskiego Bliskiego Wschodu X i XI w.
1. Alhazen, al-Biruni i inni 2. Medycyna i filozofia Awicenny 3. Suficka quasi-filozofia Al-Ghazalego
Rozdział XXVIII. Pierwsi filozofowie po wiekach ciemnych
1. Anzelm z Canterbury: wierzę, aby rozumieć 2. Nowe klasztory, pierwsze papieskie sobory, kolejne krucjaty 3. Początek sporów o uniwersalia 4. Piotr Abelard o Trójcy i o grzechach 5. Inni filozofowie i teolodzy XII w. 6. Przekłady z arabskiego i greki na łacinę
Rozdział XXIX. Żydowscy i muzułmańscy uczeni z Andaluzji
1. Pierwsi uczeni i filozofowie 2. Awicebron o woli jako pośredniku między Bogiem a stworzeniem 3. Awempace o zjednoczeniu i samotności, a także o fizyce 4. Abubacera opowieść o Żyjącym synu Czuwającego 5. Awerroes o zgodności wiary i rozumu, ale też o wielości prawd 6. Majmonidesa rady dla błądzących 7. Ibn al-Arabi o jedności istnienia
Rozdział XXX. „Heretycy” a strażnicy rzymskiej ortodoksji
1. Sobór laterański III 2. Katarzy, waldensi, franciszkanie i inni 3. Sobór laterański IV 4. Dominikanie, czyli „psy pańskie” 5. O tym, jak franciszkanie stali się papiescy 6. Inkwizytorzy, krzyżowcy i inni
Rozdział XXXI. Narodziny uniwersytetów i złoty wiek scholastyki
1. Przekłady z arabskiego i greki na łacinę 2. „Wszechnice mistrzów i studentów”, czyli uniwersytety 3. Metoda scholastyczna 4. Recepcja fizyki i metafizyki Arystotelesa 5. Pierwsi teolodzy i filozofowie dominikańscy oraz franciszkańscy 6. Bonawentury liczbowe spekulacje o Bogu, świecie i ludziach 7. Sobór lyoński II i nieudana próba podporządkowania Kościoła bizantyjskiego papieżowi 8. Katolicyzm końca XIII w.
Rozdział XXXII. Wielka synteza teologiczna Tomasza z Akwinu
1. Życie i dzieło 2. Teologia naturalna o Bogu 3. Teologia objawiona o Trójcy 4. Stworzenia: świat, aniołowie i ludzie 5. Upadek i odkupieńcze Wcielenie 6. Teologia moralna 7. Kościół i sakramenty 8. O losach dusz po śmierci, wskrzeszeniu zmarłych, raju i piekle
Rozdział XXXIII. Matematycy i filozofowie przyrody XIII w.
1. Pierwsi użytkownicy dziesiętnego systemu liczbowego 2. Robert Grosseteste i Roger Bacon o świetle i matematyce 3. Uczeni muzułmańscy z okresu inwazji mongolskiej 4. Peregrinusa list o magnesie 5. Witelon i Teodoryk z Freibergu o świetle 6. Astronomia i kosmologia w XIII w. 7. Medycyna i anatomia późnego średniowiecza
Rozdział XXXIV. Koniec reform kluniackich i papieże awiniońscy
1. Spory o awerroizm łaciński i potępienie paryskie z 1277 r. 2. Duns Szkot o Pierwszej Zasadzie i prymacie woli nad rozumem 3. Porażki papieży i przenosiny do Awinionu 4. Sobór w Vienne i zagłada templariuszy 5. Dantego wędrówka przez kręgi piekielne, czyśćcowe i rajskie 6. Mistyczki i mistycy nadreńscy, a zwłaszcza Mistrz Eckhart 7. Degeneracja zakonów i papiestwa 8. Czarna śmierć i rozpad średniowiecznej Europy
Rozdział XXXV. Nominaliści przeciw scholastyce i ku nowemu myśleniu
1. Williama Ockhama tezy przeciw powszechnikom i przeciw papieżom 2. Nominaliści po Ockhamie 3. Uczeni i konstruktorzy XIV w. 4. Matematyzacja mechaniki i teoria impetusu
Rozdział XXXVI. Zmierzch średniowiecza
1. Jan Wiklef o państwie i Kościele 2. Schizma Zachodnia 3. Jana Husa walka o niezawisłość Czech i reformę Kościoła 4. Sobór w Konstancji morduje Husa i likwiduje schizmę 5. Starcie papiestwa z koncyliarystami na soborze w Bazylei 6. Nieudana unia Wschodu z Zachodem na soborach w Ferrarze i Florencji 7. Mikołaj z Kuzy o oświeconej niewiedzy