DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI

indeks  |  antologia religijna  |  antologia filozoficzna  |  filozofia nauki

Wojciech Sady: wykłady

Katechizm z The Book of Common Prayer, wersja z 1662

The Book of Common Prayer, najważniejszy z tekstów definiujących tożsamość Kościoła anglikańskiego, został po raz pierwszy ogłoszony w 1549; głównym autorem był Thomas Cranmer. Wersja z 1552 nie weszła do użytku, gdyż do władzy doszła Maria I Tudor, która usiłowała przywrócić w Anglii katolicyzm rzymski (na jej rozkaz w 1556 Cranmer został stracony). Zaraz po objęciu władzy Elżbieta I Tudor wydała Act of Uniformity nakazujący używanie we wszystkich kościołach Modlitewnika powszechnego, w wersji ogłoszonej w 1559. Po serii wojen domowych z lat 1642-51 ogłoszono w 1662 wersję zmodyfikowaną, obowiązującą do dziś. Poniżej znajduje się niewielki, ale bardzo reprezentatywny, fragment.
Tekst wg wydania Warszawa: Zakł. Graf. B. Pardecki i S-ka, 1931; pisownia uwspółcześniona.

KATECHIZM

To jest wykład do nauczenia się przez każdego, mającego być przez biskupa konfirmowanym.

Pytanie. Jak się nazywasz?
Odpowiedź. N lub M.

Pytanie. Kto ci nadał to imię?
Odpowiedź. Rodzice chrzestni przy Chrzcie świętym, przez który stałem się członkiem Chrystusa, dziecięciem Bożem i dziedzicem Królestwa Niebieskiego.

Pytanie. Co przyrzekli za ciebie twoi rodzice chrzestni?
Odpowiedź. Uroczyście przyrzekli i ślubowali trzy rzeczy w moim imieniu. Po pierwsze, że wyrzeknę się diabła i jego spraw, wszystkiej chwały i marności tego świata i wszystkich grzesznych żądz cielesnych. Po drugie, że będę wierzył we wszystkie zasady wiary chrześcijańskiej, a po trzecie, że będę posłuszny woli i przykazaniom Boga i że będę według nich postępował po wszystkie dni mego życia.

Katecheta. Powtórz Wyznanie Wiary.
Odpowiedź. Wierzę w Boga, Ojca, wszechmogącego Stworzyciela nieba i ziemi. I w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Marii Panny, umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion, zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał, wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Boga, Ojca wszechmogącego, stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Wierzę w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie i żywot wieczny. Amen.

Pytanie. Czego się uczysz głównie z tego Wyznania Wiary?
Odpowiedź. Uczę się wierzyć po pierwsze, w Boga Ojca, który stworzył mnie i cały świat; po wtóre, w Boga Syna, który odkupił mnie i cały ród ludzki; po trzecie, w Boga Ducha Świętego, który poświęca mnie i wszystkich przez Boga wybranych ludzi.

Pytanie. Powiedziałeś, że twoi rodzice chrzestni, obiecali za ciebie, że będziesz posłuszny przykazaniom Bożym; powiedz więc mi ile jest tych przykazań?
Odpowiedź. Dziesięć.

Pytanie. Jakie to są przykazania?
Odpowiedź. Te same, które nam dał Bóg w dwudziestym rozdziale drugiej Księgi Mojżeszowej mówiąc: Jam jest Pan Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi Egipskiej, z domu niewoli. I. Nie będziesz miał bogów innych przede mną. II. Nie czyń sobie obrazu rytego, ani żadnego podobieństwa rzeczy tych, które są na niebie w górze, i które na ziemi nisko i które są w wodach pod ziemią. Nie będziesz się im kłaniał, ani im będziesz służył; bom Ja Pan Bóg twój, Bóg zawisny w miłości, nawiedzający nieprawości ojców nad synami w trzeciem i czwartem pokoleniu tych, którzy mnie nienawidzą; a czyniący miłosierdzie nad tysiącami tych, którzy mnie miłują i strzegą przykazania mego. III. Nie bierz imienia Pana Boga twego na daremno; bo się Pan mścić będzie nad tym, który imię Jego na daremno bierze. IV. Pamiętaj na dzień odpocznienia, abyś go święcił. Sześć dni robić będziesz i wykonasz wszystką robotę twoją; ale dnia siódmego odpocznienie jest Pana Boga twego. Nie będziesz czynił żadnej roboty weń, ty i syn twój, i córka twoja, sługa twój i służebnica twoja, bydlę twoje, i gość twój, który jest w bramach twoich, bo przez sześć dni stworzył Pan niebo i ziemię, morze, i cokolwiek w nich jest, i odpoczął dnia siódmego; przetoż błogosławił Pan dzień odpocznienia i poświęcił go. V. Czcij ojca twego i matkę twoją aby przedłużone były dni twoje na ziemi, którą Pan Bóg twój da tobie. VI. Nie będziesz zabijał. VII. Nie będziesz cudzołożył. VIII. Nie będziesz kradł. IX. Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu świadectwa fałszywego. X. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego, ani będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani sługi jego, ani dziewki jego, ani wołu jego, ani osła jego, ani żadnej rzeczy bliźniego twego.

Pytanie. Czego cię uczą te przykazania?
Odpowiedź. Uczą mnie mego obowiązku względem Boga i mego obowiązku względem bliźnich.

Pytanie. Co jest obowiązkiem twoim względem Boga?
Odpowiedź. Obowiązkiem moim względem Boga jest wierzyć weń, bać się Go i kochać Go całem sercem i umysłem, z całej duszy i ze wszystkich sił, wielbić Go, dziękować i ufać Mu, wzywać Go, czcić Jego święte Imię i Słowo i służyć Mu wiernie po wszystkie dni mego życia.

Pytanie. Co jest obowiązkiem twoim względem bliźniego twego?
Odpowiedź. Obowiązkiem moim względem mego bliźniego jest kochać go, jak siebie samego i tak postępować z ludźmi, jak bym chciał, aby oni ze mną postępowali. Kochać, czcić i wspomagać ojca i matkę, szanować Prezydenta i Władze i być im posłusznym. Poddawać się radom i wskazówkom wychowawców, nauczycieli i duchownych pasterzy. Odnosić się z pokorą i szacunkiem do wszystkich przełożonych. Nie obrażać nikogo słowem ani czynem. Być szczerym i sprawiedliwym w swych postępkach. Nie nosić w sercu urazy, złości lub nienawiści. Wystrzegać się kradzieży, nieprzystojnej rozmowy, kłamstwa lub oszczerstwa. Prowadzić życie umiarkowane, wstrzemięźliwe i czyste. Nie pożądać dobra innych lecz nauczyć się pracować na własne potrzeby i zawsze spełniać obowiązki swe na stanowisku, na jakie Bóg mnie w życiu powoła.

Katecheta. Moje dziecko, wiedz o tern, że nie jesteś w stanie spełnić tych rzeczy, jak również nie możesz postępować według przykazań Boga i służyć Mu, jeśli cię nie obdaruje szczególną łaską, o którą powinieneś Go błagać bezustannie w swej modlitwie, dlatego też chciałbym się przekonać czy znasz Modlitwę Pańską.
Odpowiedź. Ojcze nasz, któryś jest w niebiesiech! Święć się Imię Twoje; przyjdź Królestwo Twoje; bądź wola Twoja, jako w niebie, tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Albowiem Twoje jest królestwo i moc i chwała na wieki wieków. Amen.

Pytanie. O co prosisz Boga w tej modlitwie?
Odpowiedź. Proszę, by Pan Bóg, Ojciec nasz niebieski, który jest szafarzem wszelkiej łaski, udzielił tej łaski mnie i wszystkim ludziom, abyśmy Go wielbili, Jemu byli posłuszni i służyli tak jak powinniśmy. Również proszę, aby Bóg dał nam to wszystko, co jest potrzebne dla duszy i ciała, aby nas łaskawie wybawił od niebezpieczeństw nam zagrażających, aby nas zachował od grzechu, bezbożności, od nieprzyjaciela naszej duszy i od wiekuistej śmierci. Mam niepłonną nadzieję, że Bóg w swej dobroci i miłosierdziu wypełni prośby moje przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Dlatego też mówię, Amen, niech się tak stanie.

Pytanie. Ile sakramentów ustanowił Chrystus Pan w Swym Kościele?
Odpowiedź. Tylko dwa, jako powszechnie konieczne do zbawienia, to jest Chrzest Święty i Wieczerzę Pańską.

Pytanie. Co rozumiesz pod słowem "sakrament”?
Odpowiedź. Pod słowem "sakrament" rozumiem zewnętrzną i widoczną oznakę wewnętrznej i duchowej łaski udzielonej nam i ustanowionej przez samego Chrystusa Pana, jako środek do otrzymania tej łaski i jako zapewnienie o niej.

Pytanie. Z jakich elementów składa się sakrament?
Odpowiedź. Sakrament składa się z zewnętrznego widzialnego znaku i z wewnętrznej duchowej łaski.

Pytanie. Jaki jest zewnętrzny widzialny znak lub forma Chrztu świętego?
Odpowiedź. Woda, którą człowiek jest ochrzczony w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.

Pytanie. Jaka jest duchowa i wewnętrzna oznaka łaski?
Odpowiedź. Śmierć ochrzczonego dla grzechu, a odrodzenie dla sprawiedliwości, gdyż będąc z przyrodzenia grzesznymi dziećmi nieprawości, stajemy się przez Chrzest dziećmi łaski.

Pytanie. Czego wymaga się od osób mających przystąpić do Chrztu świętego?
Odpowiedź. Skruchy, przez którą wyrzekają się grzechu, oraz głębokiej wiary w obietnice dane im przez Boga w tym sakramencie.

 Pytanie. Czemu więc chrzci się niemowlęta, skoro one nie mogą spełnić tych wymagań, będąc niedojrzałemi?
Odpowiedź. Niemowlęta przyrzekają spełnić to wszystko, czego się od nich wymaga przez swoich rodziców chrzestnych i gdy dorosną są zobowiązane przyrzeczeń tych dotrzymać.

Pytanie. Dlaczego został ustanowiony sakrament Wieczerzy Pańskiej?
Odpowiedź. Dla wiekuistej pamięci o ofiarnej śmierci Chrystusa i o dobrodziejstwach z niej dla nas płynących.

Pytanie. Jaka jest zewnętrzna oznaka Wieczerzy Pańskiej?
Odpowiedź. Chleb i wino, które Pan nakazał przyjmować.

Pytanie. Jaka jest wewnętrzna oznaka, którą ten sakrament wyobraża?
Odpowiedź. Ciało i Krew Chrystusa, które prawdziwie i w rzeczywistości wierni przyjmują w Wieczerzy Pańskiej.

Pytanie. Jakie są te dobrodziejstwa, w których uczestniczymy?
Odpowiedź. Pokrzepienie i wzmocnienie duszy naszej przez Ciało i Krew Chrystusa w taki sposób, w jaki ciało nasze wzmacnia się chlebem i winem.

Pytanie. Czego wymaga się od przystępujących do Wieczerzy Pańskiej?
Odpowiedź. Aby doświadczyli siebie, czy prawdziwie pokutują za popełnione uprzednio grzechy, czy rzeczywiście zamierzają zacząć nowe życie, czy posiadają głęboką wiarę w Boże miłosierdzie przez Chrystusa, czy z wdzięcznością wspominają Jego śmierć i czy chcą żyć w miłości ze wszystkimi ludźmi.

strona główna